Cùng quán cà phê đẹp The Wiselands Coffee tìm hiểu về mâm cỗ Tết của người Hà Nội, một trong những nét đẹp truyền thống được lưu giữ lâu đời.

Mâm cỗ Tết của người Hà Nội không cần đầy tú hụ, mà trái lại gây ấn tượng nhờ sự hài hòa màu sắc: màu xanh của bánh chưng, màu đỏ của xôi gấc, màu vàng của gà, màu trắng của dưa hành…

Trong mâm cỗ ngày Tết của người Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng, không thể thiếu được bánh chưng. Bánh chưng làm từ gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn là biểu tượng của Đất.

Ngày Tết đầy ắp các món ăn ngon, nhưng để đỡ bị ngấy và đầy bụng thì các gia đình sẽ ăn cùng với dưa hành muối chua.

Trong mâm cỗ ngày Tết của người Hà Nội, thịt gà luộc là món ăn không thể thiếu. Theo quan niệm, việc dâng lên đất trời một con gà luộc mang ý nghĩa cầu mong khởi đầu thuận lợi, may mắn suốt năm, và phúc lộc tràn đầy. Sự khéo léo của người Hà Nội được thể hiện qua cách luộc gà sao cho da vàng óng, dáng gà đẹp mắt, cùng với sự tỉ mỉ của các bà, các mẹ khi tỉa hoa ớt để trang trí. Những chi tiết này không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp cho món ăn mà còn gửi gắm mong ước về một năm mới an khang, thịnh vượng và tràn ngập phúc lành.

Giò chả cũng là món cũng không thể thiếu. Đĩa giò chả luôn được đặt ở vị trí trung tâm. Một món ăn đơn giản, gửi gắm vào đó hy vọng trong ấm ngoài êm, phúc lộc đầy nhà.

Mâm cỗ tất niên của gia đình người Hà Nội xưa còn có thêm món nem rán, sự kết hợp giữa thịt, trứng, mộc nhĩ, các loại rau thơm cùng vỏ bánh giòn tan. Với người Hà Nội, đây không chỉ là món ăn thường ngày mà còn trở nên đặc biệt hơn vào ngày Tết, tượng trưng cho sự no đủ và hạnh phúc ngập tràn.

Một nét đặc trưng không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của Hà Nội nói riêng và miền Bắc nói chung chính là những món ăn gắn liền với khí hậu mùa đông, điển hình như món thịt đông. Lớp thịt đông trong suốt được xem như biểu tượng cho sự khởi đầu tinh khôi, mang đến may mắn suốt cả năm. Bên cạnh đó, sự kết dính của từng miếng thịt còn thể hiện sự gắn bó, hòa hợp giữa các thành viên trong gia đình, tạo nên niềm hạnh phúc và không khí đầm ấm của những ngày đầu năm mới.

Cùng với các món ăn quen thuộc trong mâm cỗ Tết truyền thống, cá trắm kho riềng là một món ăn được xem là đặc trưng trong mâm cỗ Tết truyền thống của người Hà Nội. Cá phải là trắm đen (không phải là trắm trắng). Cá được cắt khúc xếp vào niêu, khi kho bỏ thêm gừng, riềng, tiêu, lá chè xanh và ít mỡ gà để thêm ngậy. Ngày nay, nhiều gia đình Hà Nội vẫn duy trì món này trong mâm cỗ Tết, nhưng cũng có nhiều nhà thay thế bằng những món ăn khác.

Ngoài ra, trên mâm cơm ngày Tết truyền thống của Hà Nội cũng không thể thiếu bát canh măng khô hay món canh bóng đặc trưng của miền Bắc.

Người Hà Nội không chỉ khéo léo trong việc chọn món và nấu nướng, mà còn rất chú trọng đến cách bày biện và trang trí mâm cỗ. Thay vì bày biện quá nhiều, họ tập trung vào sự cân đối và hài hòa. Các món ăn được sắp xếp trên đĩa và bát sao cho vừa đủ đầy, đẹp mắt, kết hợp hài hòa giữa màu sắc và hương vị. Ví dụ, đĩa gà nguyên con dùng để cúng thường được trang trí bằng một bông hồng đỏ ngậm ở mỏ. Nếu gà được chặt miếng, từng phần phải được xếp gọn gàng, da úp trên bề mặt để tạo sự hấp dẫn. Đĩa giò lụa thường được cắt thành 6 hoặc 12 miếng, sắp thành hình bông hoa, vừa khít với lòng đĩa, tạo cảm giác trang nhã và tinh tế.

Mâm cỗ Tết Hà Nội là di sản văn hóa đặc biệt, để mỗi người con Hà Nội dù ở đâu cũng luôn nhớ về, tự hào và gìn giữ.

(The Wiselands sưu tầm và tổng hợp)